O Πολιτισμός και Αθλητισμός στο Πολέμι άνθισε από το 19ο αιώνα, όπως σημειώνει ο Γαβριήλ Γεωργιάδης*. Σας αναφέρουμε μερικά από τα αθλήματα με τα οποία ασχολήθηκαν οι Πολεμίτες αλλά και κάποιες από τις πολιτισμικές δραστηριότητες τους από τις αρχές του 19ου αιώνα έως και τα τέλη του 20ου αιώνα.

Το σπουδαιότερο αγώνισμα του 19ου αιώνα ήταν οι «αλογοδρομίες» που διεξάγονταν στους κάμπους του χωριού. Τους παρακολουθούσαν με ενθουσιασμό οι κάτοικοι του χωριού αλλά και οι προσκεκλημένοι τους από τα γύρω χωριά. Συχνά, εκτός από αλογοδρομίες, γινόντουσαν και κονταρομαχίες, ένα αγώνισμα που έχει τις ρίζες του στα μεσαιωνικά χρόνια. Σ’ αυτό το αγώνισμα οι αντίπαλοι καβαλάρηδες κρατώντας ένα ξύλινο κοντάρι προσπαθούσαν να ρίξουν ο ένας τον άλλο από το άλογο του.

Κάποια άλλα αθλήματα εκείνης της εποχής ήταν η πάλη, η άρση βάρους γνωστή ως «το διτζίμι», στο οποίο συναγωνίζονταν για το ποιος θα σήκωνε πιο ψηλά μια μεγάλη πέτρα που τοποθετείτο άλλοτε στην αυλή της εκκλησίας και άλλοτε στην πλατεία του χωριού. Άλλο αγώνισμα ήταν το «σχοινί», ένα ομαδικό άθλημα, το οποίο γινόταν κυρίως μεταξύ ομάδων διαφορετικών κοινοτήτων. Συγκεκριμένα, «έβαζαν ένα μακρύ και γερό σχοινί και προσπαθούσαν τραβώντας όλοι μαζί μ’ όλη τους τη δύναμη, να τραβήξουν την άλλη ομάδα προς το μέρος τους, να περάσει το σημάδι».

Το Αθλητικό Σωματείο «Άρης» ιδρύθηκε μετά το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Για την ονομασία του ο Γαβριήλ Γεωργιάδης γραφεί: «Δεν μπορούσαν οι Πολεμίτες να δώσουν άλλο όνομα απ’ αυτό που έδωσαν στο αθλητικό τους σωματείο, όνομα που να ‘χει σχέση με το όνομα του χωριού. Πολέμι το χωριό, Άρης ο σύλλογός του, τ’ όνομα του θεού του πολέμου».Με την ίδρυση του Σωματείου προέκυψε η ανάγκη να καταγραφούν οι κανονισμοί του Σωματείου. Αυτούς τους έγραψε ένας Πολεμίτης γιατρός, Αντωνάκης Σωτηριάδης.

Σταδιακά οργανώθηκε η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα του Πολεμίου και αργότερα η ομοσπονδία ποδοσφαίρου της Πάφου. Σ’ αυτή την ομοσπονδία συμμετείχαν οι ομάδες των χωριών της Παφού, από τις οποίες οι δυο ήταν τουρκικές, συγκεκριμένα από τον Μούτταλο της Πάφου.

Οι πρώτοι ποδοσφαιριστές του Άρη Πολεμίου «αγωνίζονταν με τα ρούχα που οι ίδιοι διέθεταν και με παπούτσια συνηθισμένα. Αργότερα καθιερώθηκε η στολή των παικτών».

Ο Άρης Πολεμίου κατάφερε να στεφθεί πρωταθλητής Πάφου. Αυτό, όπως σημειώνει ο Γαβριήλ Γεωργιάδης, συνέβηκε «όταν πολλοί Πολεμίτες πήγαν στα σχολεία Μέσης Παιδείας κι έμαθαν από γυμναστές κάποια μυστικά της μπάλας και κάποιες τεχνικές ποδοσφαίρου».

Ιδιαίτερη άνθιση γνώρισε το ποδόσφαιρο αλλά και ο αθλητισμός γενικά μετά την ίδρυση του Γυμνασίου Πολεμίου. Την ίδια εποχή ιδρύθηκε πρώτα η πετοσφαιρική ομάδα νέων, η οποία αρχικά αγωνιζόταν στην Α΄ Kατηγορία Πετόσφαιρας της Κύπρου ενώ σήμερα αγωνίζεται στη Β΄ Κατηγορία. Αργότερα, ιδρύθηκε και η γυναικεία πετοσφαιρική ομάδα, η οποία αγωνίζεται στην Α΄ Κατηγορία Πετόσφαιρας της Κύπρου.

Ο Άρης Πολεμίου μετά από σκληρή προπόνηση των ταλαντούχων παιδιών της, αλλά και την προσωπική προσπάθεια του γνωστού σε όλους δασκάλου, Γαβριήλ Γεωργιάδη, σε μια εποχή δύσκολη για το Πολέμι εξαιτίας των τραγικών αποτελεσμάτων των μαχών της Τηλλυρίας κατάφερε να διακριθεί και να σημειώσει νίκες . Αγωνίστηκαν στους Επαρχιακούς Αγώνες της Πάφου και σημείωσαν μάλιστα σημαντικές επιτυχίες. Ο Γαβριήλ Γεωργιάδης γράφει χαρακτηριστικά: «οι αθλητές του Πολεμιού με τις νίκες που πέτυχαν έδειχναν σ’ όλο τον κόσμο ότι, ανάλογα με την εποχή, ανάλογα με τις συνθήκες κατορθώνουν να κερδίζουν μάχες. Κι όπως οι ήρωες μας πολέμησαν κι έπεσαν στο πεδίο της τιμής και του καθήκοντος, αυτοί οι νέοι τώρα που ήταν ήσυχα τα πράγματα και η πατρίδα δεν τους χρειαζόταν στη μάχη, μπορούσαν και κέρδιζαν μάχες στο στίβο».

Ανάμεσα στους αθλητές που διακρίθηκαν ήταν οι πιο κάτω:
o Ανδρέας Ι. Θεοδοσίου (πρώτη θέση στο απλούν)
o Λάμπρος Η. Λαμπριανού (πρώτη θέση στο τριπλούν)
o Παναγιώτης Χρ. Κων/τίνου (δεύτερη θέση στον ακοντισμό)
o Στέλιος Κωνσταντινίδης (δεύτερη και τρίτη θέση στους αγώνες δρόμου διακοσίων και τετρακοσίων μέτρων με εμπόδια)
o Σοφοκλής Ιωάννου (χαρακτηρίστηκε ως το παιδί – θαύμα από τη Λετύμπου , κατέλαβε μια από τις πρώτες θέσεις στα αγωνίσματα πέντε χιλιάδων και δέκα χιλιάδων μέτρων, και τερμάτισε δεύτερος στο αγώνισμα χιλίων πεντακόσιων μέτρων).
o Χρυσόστομος Κωνσταντινίδης (δεύτερη θέση στο άλμα σε ύψος και επί κοντώ).
o Γιάννος Αντωνιάδης (πρώτη θέση στο λιθάρι, δεύτερη θέση στη δισκοβολία και στη σφαίρα)

Πρέπει να σημειωθεί πως και άλλοι νέοι κατάφεραν να διακριθούν καταλαμβάνοντας μια θέση στην εξάδα. Γι’ αυτό όπως υπογραμμίζει ο Γεωργιάδης, «το Πολέμι έγινε το θέμα όλων των Παφιτών, όπου κι αν βρίσκονταν. Όλοι μιλούσαν με τα καλύτερα λόγια για το Πολέμι και τα παλικάρια του». Ευτυχώς, σήμερα, η αθλητική παράδοση του Πολεμίου συνεχίζεται, κτίστηκε μάλιστα με έξοδα του κράτους και κλειστή αίθουσα αθλοπαιδιών.

Ο «Άρης Πολεμίου» αναλαμβάνει τη διοργάνωση καλλιτεχνικών εκδηλώσεων, θρησκευτικών εορτών και εθνικών επαιτειών, αλλά και θεατρικών παραστάσεων σε συνεργασία με το Γυμνάσιο. Υπήρχε μάλιστα τμήμα διδασκαλίας κυπριακών, ελληνικών και μοντέρνων χορών. Στις μέρες μας τη διδασκαλία των χορών ανέλαβε το Πολιτιστικό Κέντρο Πολεμίου, το οποίο έστω και μια φορά το χρόνο «διοργανώνει καλλιτεχνική βραδιά με πολύ πλούσιο πρόγραμμα και γλέντι τρικούβερτο».

Μετά το 1950, στο Πολέμι προβάλλονταν πολύ συχνά κινηματογραφικές ταινίες κυρίως ελληνικές. Το Πολέμι είχε τη χαρά να απολαύσει τον ελληνικό κινηματογράφο όταν αυτός βρισκόταν στο απόγειο του, χάρη σε τρεις προοδευτικούς ανθρώπους το Χριστόδουλο Λαμπριανού, τον Αντώνη Σ. Ματσάγγο και το Γεώργιο Πολυκάρπου. Ο πρώτος κινηματογράφος, αυτός του Χριστόδουλου Λαμπριανού εγκαταστάθηκε στο καφενείο του γαμπρού του, του Γιάννη Χρυσοστόμου. Αργότερα, ο Αντώνης Σ. Ματσάγγος, έκτισε το κινηματοθέατρο «ΝΤΙΑΝΑ».Ακολούθησε άλλο ένα κινηματοθέατρο, το οποίο έκτισε ο Γεώργιος Πολυκάρπου και ονομάστηκε αρχικά ‘Σαν Σουσί’ και ύστερα ‘Αθήναιον’. Ο Γαβριήλ Γεωργιάδης σχολιάζει γράφοντας: «Ο κόσμος από το Πολέμι αλλά και από τα γύρω χωριά, συνωστίζονταν, καθόταν ο ένας πάνω στον άλλο, που λέει ο λόγος , να δουν την παράσταση. Και το σημαντικότερο απ’ όλα, άρχισαν και γυναίκες να προσέρχονται στις παραστάσεις. Μια νέα εποχή άρχιζε για το χωριό. Η γυναίκα που ήταν μόνο για το σπίτι και τις δουλειές και την ανατροφή των παιδιών, έπαιρνε μέρος σε κινηματογραφικές παραστάσεις». Και συνεχίζει: «Και τα δυο σινεμά δούλευαν πολύ, κυρίως τα Σαββατοκύριακα. Εκατοντάδες θαμώνες από το Πολέμι και όλα τα γύρω χωριά γέμιζαν ασφυκτικά τα δυο οικήματα. Πολλές φορές γινόταν και δεύτερη παράσταση.

Όλες σχεδόν οι παραγωγές της λεγομένης χρυσής εποχής του ελληνικού κινηματογράφου με τα μεγάλα ονόματα της μεγάλης οθόνης Βουγιουκλάκη, Καρέζη, Λαμπέτη, Κατράκης, Χόρν, Νέζερ, Παπαμιχαήλ, Αυλωνίτης, Φωτόπουλος, Βέγγος κ.α., προβλήθηκαν από τις κινηματογραφικές αυτές αίθουσες μαζί με πλήθος μεγάλων παραγωγών του Αμερικάνικου και Ιταλικού κινηματογράφου.

Δημιουργήθηκε μεταξύ των δύο σινεματζήδων ένας ανταγωνισμός ανορθόδοξος και κάθε μέρα τσακώνονταν στην προσπάθεια και των δυο να προσελκύσουν τους περισσότερους πελάτες. Αργότερα άρχισαν και Κυπριακοί Θίασοι να έρχονται και να παρουσιάζουν θεατρικά έργα. Όλα αυτά ανέβασαν το πολιτιστικό επίπεδο των κατοίκων πολύ. Καλλιεργήθηκαν οι άνθρωποι και προόδευσαν».

Ξεχώριζαν και οι παραστάσεις του γνωστού καραγκιοζοπαίχτη, Χριστόδουλου Πάφιου, που παιζόντουσαν στο καφενείο του χωριού.

Πολλές εκδηλώσεις εξακολουθούν να διοργανώνονται στο Πολέμι, τόσο από το Κοινοτικό Συμβούλιο όσο και από το Γυμνάσιο Πολεμίου. Για τις εθνικές επετείους του παρελθόντος ο Γαβριήλ Γεωργιάδης γράφει: «Πόσος ενθουσιασμός δημιουργόταν ανάμεσα στο ακροατήριο! Και πόσοι δάκρυζαν ακούγοντας και βλέποντας τα τόσα δεινά που τράβηξαν οι παππούδες μας στους δύσκολους αγώνες της φυλής για Λευτεριά».

*Πηγή:
Γαβριήλ Γεωργιάδης, Πολέμι, Ιστορία-Παραδόσεις-Θρύλοι, Λευκωσία 2007